آلودگی های موجود در آب کدامند؟
آب بیش از سهچهارم سطح کره زمین را پوشانده است. ۹۷٫۲ درصد از آبهای موجود در این سیاره در اقیانوسها و دریاها انباشته شدهاند، لیکن تنها حدود ۸/۲ درصد از آبهای موجود قابل شرب میباشد. مقدار قابل توجهی از کل آبهای سطح کره زمین بهصورت مناطق قطبی، یخچالهای طبیعی، رطوبت هوا و خاک میباشد که عملاً غیرقابل دسترسیاست و تنها ۰٫۶۲ درصد از آن در رودخانهها جاری بوده و یا بهصورت دریاچههای آب شیرین و منابع زیرزمینی قرار گرفتهاند و انسانها آب آشامیدنی خود را از این منابع تأمین مینمایند.
امروزه این منابع محدود آب شیرین قابل دسترس در معرض انواع آلودگیهای میکروبی و شیمیائی قرار گرفته، و آلایندههای فراوانی از طریق فاضلابهای صنعتی و کودهای شیمیائی منابع حیاتی انسانها را به طور جدی تهدید مینماید.
۱) متأسفانه با توسعه تمدن جدید و صنعتی شدن جوامع، فاضلابهای صنعتی، مواد سمی، (فلزات سنگین) و آلودگیهای مضر که برای سلامتی موجود تهدید به حساب میآید، از قبیل اسیدیته آزاد، مواد قلیائی، گازهای سمی، مواد رادیواکتیو، میکروارگانیسمهای بیماریزا، چربی و روغن و... را وارد آبهای شیرین قابل دسترس مینمایند.
۲) مواد شوینده که در عصر ما بسیار توسعه یافته و حجم وسیعی را تشکیل میدهد، هر روز و هر ساعت از طریق چاههای فاضلاب وارد آبهای زیرزمینی گردیده و مولکولهای کربندار حلقوی (هیدروکربورها) موجود در آنکه به آسانی قابل استحاله و تغییر نیستند، را وارد آبهای زیرزمینی میگردانند و آلودگی شیمیائی ایجاد مینمایند. متأسفانه با تمام تلاشی که به عمل آمده در حال حاضر فقط ۲۵ درصد از پاک کنندهها (دترجنتها) در شرایط معمولی تجزیه میگردند (جزء انواع تجزیه شونده میباشند) و ۷۵ درصد آنها استحاله نمیگردد و مولکولهای حلقوی کربندار آنها شکسته نمیشوند.
۳) تصفیهخانههای آب شرب جهت مبارزه با آلودگیها با اضافه کردن مقداری کلر که ارزانترین و قابل دسترسترین آنتیاکسیدان است، میکروبها و ویروسها را در شرایطی خاص (نه به طور کامل) از بین میبرند. هنگامی که کلر به عنوان گندزدائی کننده در تصفیه آب به کار میرود، در اثر ترکیب کلر با مواد آلی مثل اسید هیومیک تولید تریهالومتانها THMs یا هالوفرمها را مینماید، تریهالومتانهای اصلی عبارتند از: کلروفرم (CHCL3)، برمودی کلرومتان (CHBrCL2)، دیبرموکلرومتان (CHBr2CL) و برموفرم (CHBr3). شواهدی در دست است که این ترکیبات خاصیت سرطانزائی دارند، که برای سلامتی انسانها جداً مضر تشخیص داده شدهاند. در شکل تصفیه آب بهصورت رایج اینگونه مواد همچنان در آب باقی میمانند و کلر اضافی باقیمانده نیز اثر زیانآور خود را بر سلامتی انسانها وارد میسازد. در هر حال تصفیههای اولیه تأثیر زیادی در رابطه با مقابله با آلودگی شیمیائی و عناصر محلول در آب نمیتوانند انجام دهند. فلزات مضر و نمکهای زیانآور همچنان از طریق آب آشامیدنی وارد بدن انسانها میگردند و اثرات تخریبی خود را بهجای خواهند گذاشت.
۴) آب حاوی محلول نمکها و فلزات زیانآور، که میزان آن با: Electrical Conductivity, TDS Total Dissolved Solids، مشخص میگردد، متابولیسم سلولی و سوخت و ساز سلولهای بدن انسان را تحت تأثیر قرار میدهد و دررسیدن غذا و اکسیژن کافی به نسوج و بافتهای بدن اختلال ایجاد مینماید. این اختلال بهصورت خستگی مفرط، ناراحتیهای پوستی، ضعف در عضلات بدن، سردرد و... ظاهر میگردد. مواد زائد آب در سیستم گردش خون بهصورت رسوباتی در جداره رگها باقی میمانند و موجب تصلب شرائین، فشار خون، کاهش کارائی کلیهها و کاهش ترشحات مفید غدد بدن و نهایتاً سکتههای قلبی، مغزی و سایر عوارض خطرناک میگردند.
۵) میزان آب موجود در بدن انسان ۶۶ درصد تا ۸۵ درصد است که مقدار آن در خون ۷۹ درصد میباشد. آب سالم و بهداشتی آبیاست که قادر به انجام مأموریتهای ضروری برای حیات پرنشاط و سالم باشد. سوخت و ساز سلولی عمدتاً توسط آب صورت میپذیرد و آب به طور دائم سلولها و بافتها را با حمل مواد غذائی تغذیه کرده و سپس مواد زائد آنها را به خارج از بدن حمل میکند، که در صورت اشباع بودن مولکولهای آب از عناصر زائد این توانائی کاهش مییابد و عوارض آن بهصورتهای گوناگون در زندگی ما ظاهر میگردد.
۶) توجه به امر بهداشت آب آشامیدنی و مضرات ناشی از آلودگیهای مختلف آب در سالهای اخیر توجه همراهان تصفیه آب را به خود جلب نمود. آنان جهت پرهیز دادن از امراض و ناراحتیهای ناشی از این آلودگیها، تلاشهای خود را آغاز کردند. استفاده گسترده از سیستمهای تصفیه اسمز معکوس از نتایج این فعالیتهاست. اسمز معکوس سیستمیاست که با بهرهگیری از قانون اسمز در طبیعت میتواند آبهای آلوده و ناسالم با عبور دادن از فیلتری مخصوص به نام (membrane) به آب سالم بهداشتی تبدیل نماید، که نزدیک به مختصات استاندارد سازمان بهداشت جهانی (WHO) میباشد. این سیستم مولکولهای آب را غربال کرده و مولکولهای اشباع نشده و سالم را از مولکولهای اشباع شده جدا مینماید. انواع میکروبها و ویروسها که در اندازههای فیزیکی ۰۳/۰ تا ۳ میکرون مشخص میگردد و همچنین انواع فلزات سنگین و نمکهای زیانآور را بهصورت پساب خارج مینماید و تنها به آب سالم و بهداشتی اجازه عبور و خروج از سیستم را میدهد که قابل شرب و اطمینانآور است.